Koloniale logica en Eritrea 25 jaar jong. Wat als de bevrijding niet was gelukt?

Op 24 mei 1991 vroeg in de morgen kwamen jonge Eritrese strijders de hoofdstad Asmara binnen. Een vrij geruisloze binnenkomst totdat de bevolking besefte dat het echt de strijders van de  Eritrean Peoples Liberation Front (EPLF) zijn. Toen barstte het feest los. Mensen waren niet meer te houden. Een volk wat al honderden jaren onderdrukt werd mocht haar eigen koers gaan bepalen. Terwijl ze als een dolle aan het springen en juichen zijn vragen ze zich tegelijkertijd af wie het gered zou hebben van de strijders. Wie zou weer veilig terug kunnen gaan naar hun familie en wie heeft het moeten afleggen tegen de sterkste militaire macht van Afrika?

 

Eritrea werd 25 jaar geleden bevrijd, het verzet vierde toen feest wetende dat de zwaarste taak eraan kwam, namelijk het opzetten van een functionerend natie met nadruk op 'social-justice' voor alle Eritreeërs.

Maar wat was eigenlijk de Eritreeërs gelukt? Was het logisch en onvermijdelijk wat de Eritrese strijders bereikt hebben? Volgens de slogan van de EPLF zou de strijd bitter zijn en lang duren, maar een overwinning was onvermijdelijk. Ook al had de leiding van de EPLF nog zo veel vertrouwen in een overwinning, "objectief" gezien of vanuit het oogpunt van een outsider was dit verre van logisch (koloniale logica).

Thomas Keneally, bekend van zijn boek "Schindler's List", kon goed verwoorden hoe deze koloniale logica werkte. Hij schreef in zijn andere boek (Towards Asmara) die zich in Eritrea afspeelde het volgende: 

“Do you know what the emergency really is? You want to hear about the really big emergency? The emergency is that if you guys [Eritreans] succeed [using your principle of self-reliance], you’ll be an embarrassment to Africa. Who wants a setup like yours? There aren’t many governments on this continent that do. There aren’t many governments in Europe. Colored folk who can look after themselves? It isn’t viable. It upsets the world picture. Don’t you know the West has to believe famine’s an act of God? If they believe that, they only have to make a donation. But if they believe it’s an act of bloody politics, they have to really do something, and that’s too, too complicated. So what is the story? The story is you guys will fall on your own f-ucking swords, because you’ve got this crazy idea that the world will allow you to be perfect!

‘These guys [Eritreans] are astounding! Running all this. And you know what? The world hates ‘em for it! The world hooked into the idea of ‘the helpless Africans!

“You know what I think? They are brave to the point of folly and they’re clever to the point of being dumb. No one absolutely no one, from Washington to Moscow, wants them to succeed. No one. … God’s even taken the rain away from them, for Christ’s sake. Even he thinks they’re wrong-headed. The sin of pride … the sin of being sharp when no one wants them to be.”

In Nederland kom ik geregeld verhalen tegen over andere bevolkingsgroepen die strijden voor onafhankelijkheid. Om maar wat voorbeelden te noemen, de Molukkers, de Koerden, de Palestijnen en de Tamils.    

Vaak als ik verhalen hoor over en van deze bevolkingsgroepen doet het mij denken aan de Eritrese strijd tegen de koloniale macht Ethiopië en haar bondgenoten. Verhalen van deze groepen gaan vaak over het niet erkennen van deze groepen als een bevolkingsgroep die een eigen/autonome staat ambiëren. Het gaat over identiteit die niet erkend wordt middels brute beleid wat gevoerd wordt tegen een "minderheidsgroep". Het niet zelf kunnen bepalen van de koers van je land. Het gevoel van bezetting. Het onderdrukken van je cultuur en taal. En niet te vergeten het geweld wat gebruikt wordt tegen elke vorm van verzet.

Het liefst hadden wereldmachten gezien dat Eritrea net als de Palestijnen een bezet gebied zou blijven die onder totale controle is van koloniale machten. Een zwak land wat zichzelf niet kan verdedigen. Een land dat makkelijk te verdelen is en waar om de 2 jaar een coup d'etat wordt gepleegd.

Vanuit koloniale logica zou Eritrea net als de bovengenoemde bevolkingsgroepen onmogelijk onafhankelijk zijn geworden. Om deze logica te doorbreken zijn enorme offers geleverd. In 30 jaar strijd zijn ongeveer 65.000 Eritreeërs gesneuveld en het dubbele daarvan zijn verminkt en invalide zodat Eritreeërs met opgeheven hoofd Eritreeër kunnen zijn. 

Wat voor soort verhalen zou ik nu aan het vertellen zijn als het niet gelukt was om Eritrea te bevrijden? Zou ik twijfelen aan mijn identiteit? Zou ik bittere verhalen aan het vertellen zijn hoe de internationale gemeenschap Eritrea verkocht heeft aan Ethiopië of zou ik Eritrea als een regio van Ethiopië omarmen? Zou ik me aansluiten bij het verzet aan het front? Allemaal hypothetische vragen waar wij tegenwoordig niet over hoeven na te denken. We kunnen er over filosoferen maar echt kiezen hoeven wij niet.

Ook nu 25 jaar na de bevrijding van Eritrea is de hardnekkige koloniale logica niet verdwenen. Nu moet de wereld wijs worden gemaakt dat Eritrea niet op haar eigen benen kan staan, als je haar maar bezet en sancties oplegt. Ook nu worden er zware offers geleverd om het tegendeel te bewijzen. Het is een andere strijd, maar de strijd voor sociale rechtvaardigheid was nooit gestopt.